“Champagne, the final chapter” - Day 7 roadtrip 2021

Avenue de Champagne

Al wandelend richting Champagne de Castellane passeren we de Avenue de Champagne en lopen we langs de grote Champagnehuizen, tenminste langs diegene die gevestigd zijn in Epernay, een ander deel van de huizen zit in Reims. Het grootste en misschien wel het bekendste huis wat we passeren is Moët & Chandon, waar we in de tuin Dom Perignon nog eens tegenkomen. De Avenue zelf is niet in 1 foto te vangen en ook met geen pen te beschrijven, daar MOET je gewoon een keer doorheen gelopen hebben.

Champagne de Castellane

Aangekomen bij Champagne de Castellane wordt je eigenlijk opnieuw overweldigd door de grootsheid van de huizen, met hier de imposante toren van Castellane, die een echte landmark is. Ooit gebouwd als watertoren maar de eerste winter bevroren de leidingen al. Nu heb je na een klim van 208 treden een prachtig uitzicht over dit deel van de Champagne streek. In de verte zien we Hautvillers waar gisteren waren en de heuvel waar we vanmorgen gelopen hebben.

Omdat wij op uitnodiging dit Champagnehuis bezoeken is onze tour iets anders dan hij gebruikelijk zou zijn. We starten met een stukje geschiedenis. Het huis is gestart door 2 broers die het merk Castellane en het symbool van deze Champagne, het rode Andreaskruis wettelijk hebben laten beschermen. Toen de broers geen geld meer hadden is het huis overgekocht en sindsdien in dezelfde handen en dus van dezelfde familie. Je zou dus kunnen zeggen dat het wel degelijk een familiebedrijf is, alleen wel met een hele grote productie.

De gebruikte druiven, van de verplicht voor de productie van Champagne vastgestelde rassen, Chardonnay, Pinot Noir en Pinot Meurnier betrekt Castellane van diverse boeren in de Champagne regio waar zij al jaren lange relaties mee hebben. De druiven worden handmatig geplukt en de totale oogst duurt wel een maand, omdat steeds de beste trosjes worden geoogst. Na de pluk worden de druiven geperst en het sap wordt in tankwagens naar de productielocatie gebracht. Helaas is dat niet meer in het gebouw waar wij de rondleiding krijgen, of bekijk het anders, hierdoor kunnen de rondleidingen eigenlijk wel altijd plaatsvinden. In de monumentale kelder lopen we langs betonnen en RVS tanks die dus tot voor kort nog echt in gebruik waren. Gedurende de oogsttijd was het hier normaal gezien een wirwar van arbeiders, maar nu is er tijd voor het verhaal over het productieproces van Champagne.

Na het plukken worden de druiven dus geperst en het sap ondergaat vervolgens een alcoholische vergisting. Na een tijdje wordt er van de diverse wijnen, die het dan inmiddels zijn een basiswijn, assemblage gemaakt. Vaak worden er ook oudere wijnen toegevoegd aan deze basiswijn, om op deze manier een constante smaak en kwaliteit te verkrijgen. Iedere fles moet ieder jaar opnieuw hetzelfde smaken als het jaar ervoor. De nu nog “stille” wijn gaat in de fles samen met een mengsel van gist en suiker, de liqueur de triage en de fles wordt afgesloten.

Hier vervolgen we onze weg en komen de flessen voorzien van bidule en kroonkurk terug naar de kelders van Castellane. De flessen rijpen hier in een kilometers lang gangenstelsel. Ze liggen horizontaal in metalen kooien te rijpen tot het moment daar is dat ze verticaal gezet mogen worden met de halzen naar beneden, om de dode gistcellen daar naartoe te laten zakken. Deze draaiing gebeurt langzaam en heel vroeger of bij echt kleine huizen met de hand. Nu gebeurt dat bij de meeste huizen op gyropallets. Het klinkt misschien niet zo romantisch maar het resultaat is hetzelfde en eigenlijk is die gyropallet helemaal niet zo nieuw.

We zien in de kelder een glimp van de 5 miljoen flessen die er liggen te rijpen, zowel horizontaal als verticaal en in zowel de witte als de rosé variant. Bij deze laatste zie je overigens verrassend goed het verschil in kleur van de wijn aan de kleur van de gistcellen in de bidule.

Even terugkomend op dat draaien van die flessen. Heel vroeger in de tijd van Dom Perignon stonden de flessen ondersteboven in het zand en werden ze handmatig gedraaid. Deze bewegingen en de slechte kwaliteit van het glas zorgde er vaak wel voor dat circa 90% van de flessen sneuvelden. De mooi uitgebeelde tijdlijn in de kelder laat zien dat men altijd bezig is geweest met het verbeteren van het proces. In de loop der tijd zijn er verschillende soorten flessen ontwikkeld en verschillende methoden om deze “gemakkelijk” te draaien. De belangrijkste ontwikkelingen zijn:

- De uitvinding van de pupitres door de Weduwe Clicquot (ja, die van de Veuve Clicquot), eerst horizontaal en later als schuine rekken.

- Het verbeterde glaswerk zoals we de fles heden ten dagen kennen met de diepe ziel, die de ontwikkelde druk van circa 6 bar wel aankon.

- De uitvinding van de gyropallet voor automatisch draaien in 1973, dus helemaal niet zo modern ;-)

Wist je dat Champagne (en alle mousserende wijn flessen) allemaal die diepe ziel hebben? Behalve Russische mousserende wijn varianten, omdat met hier bang was dat er vergif in de holle bodem verstopt zou worden.

Wanneer de flessen gerijpt hebben (en dat is bij Castellane langer dan gebruikelijk en wettelijk moet), is het tijd voor het verwijderen van de dode gistcellen, het toevoegen van de liqueur d’expedition en het plaatsen van de definitieve kurk met de musselet. De halzen worden in een pekelbad gedompeld en daarna ontdaan van de kroonkurk. Onder druk schiet de gistprop eruit en de wijn die na het kurken overblijft, heeft een druk van circa 5 bar. De rest laat zich raden….het voorzien van het etiket en het verpakken voor het verschepen naar de consument.

Did you know?

- Dat de halsetiketten zijn uitgevonden in een tijd dat afvullingen allemaal niet zo nauwkeurig waren en om dit verschil te verdoezelen ze het halsetiket plaatsten?
- Dat ook Champagne flessen in verschillende maten komen? De grotere flessen (groter dan de magnum) worden vaak uitsluitend op bestelling afgevuld en zijn niet standaard verkrijgbaar.
- Een magnum fles (1,5 liter) het mooiste rijpt, dus een dubbele hoeveelheid van een standaard fles?

Even terugkomend op die etiketten, dit is waar onze tour nog interessanter en exclusiever wordt. Wij mogen de etiketten ruimte van Champagne de Castellane bewonderen. Kasten vol met kleine lades met hierin de etiketten van zo’n 10.000 private customers door de jaren heen. In het verleden lieten mensen hun eigen Champagne maken met een zelf ontworpen etiket. Hoe meer geld de klant had, hoe exclusiever het etiket, tot en met goudpoeder versierde etiketten aan toe. Wat er altijd in de flessen heeft gezeten? Champagne de Castellane en de ene was niet anders dan de andere. Wat gaaf om deze historie te kunnen zien, een unieke kans en wat voelen wij ons VIP. Helaas mochten er in de etiketten ruimte geen foto’s gemaakt worden, maar wil je toch een sneak peak, check dan de site van Champagne de Castellane even via de button ;-)

Tasting

Dat VIP gevoel wordt nog wat kracht bijgezet wanneer we de dégustatie doen in de salon met nog meer historie. Hier maken we onder andere kennis met de “peettante” van de voor ons bekende Champagne de Castellane Commodore Brut, de Franse filmactrice Gabrielle Dorziat (niet in persoon, maar op foto, dat dan weer wel). Gezien het heerlijke namiddag zonnetje kiezen we echter voor het aangrenzende dakterras voor onze proeverij. 

Champagne de Castellane Brut

Met uitzicht op de toren van Castellane proeven we eerst de instap Champagne, de Brut. Eerlijk toegegeven had ik deze variant nog nooit gedronken, maar hij viel absoluut in de smaak. Het is een Champagne met 1/3 chardonnay, 1/3 pinot noir en 1/3 pinot meurnier. Heel toegankelijk een een echte allemansvriend.

Ons tweede glas is een keuze en we kiezen voor de rosé Champagne en de Millesimé 2012. Ook beide weer fantastisch!

Champagne de Castellane Rosé

Toegegeven dat je van rosé Champagne moet houden, is dit er wel 1 van uitzonderlijke kwaliteit. Deze wijn komt van de hand van misschien wel Frankrijks beste rosé Champagne  maker.

Champagne de Castellane Millesimé 2012

Een jaartal Champagne welke alleen in uitzonderlijke jaren gemaakt wordt. Dit glas is wel het meest exclusief en deze Champagne is pas net beschikbaar op de markt. Zeker anders dan de Brut qua smaak en omdat hij van 1 oogstjaar gemaakt wordt, smaakt hij ook nooit hetzelfde als een ander jaar. Mooi brioche achtig van smaak en een waardige afsluiter van deze proeverij.

Wist je dat?

- Pinot Meurnier bijna nooit wordt toegevoegd aan een Champagne die moet ouderen? Dit omdat deze soort niet goed kan ouderen en smaken ontwikkeld die wij onprettig vinden.

- 80% Van de geproduceerde Champagne de Castellane in Frankrijk zelf blijft? De rest wordt geëxporteerd naar onder andere België en in mindere mate naar Nederland.

Een laatste VIP gevoel krijgen we wanneer we het gebouw mogen verlaten via de oude, originele ingang. Buitenom lopen we naar de nieuwe ontvangstruimte waar we natuurlijk nog wat wijn aan onze collectie toevoegen. De Brut en de Millesimé 2012 gaan mee naar huis.

De opbrengst van de trip: Wit 4,5 VS Rood 3 ;-)

Cheers to new memories!

Wat een fantastische trip is dit geweest en gelukkig hebben we de flessen om het thuis te kunnen her-beleven. Super leuk dat jullie met ons mee op reis zijn geweest en stay tuned voor de THROWBACK THURSDAY blogs in 2022 over de wijntrips die wij in het verleden hebben mogen maken.